رضا اولادی؛ حمید رضا یاوریان؛ محمدحسین صادق‌زاده حلاج؛ کامبیز پورطهماسی
چکیده
درخت گز شاهی، گونه‌ای مقاوم به خشکی است که از نظر زیست-محیطی مهم بوده و چوب آن در برخی کشورها، کاربرد تجاری دارد. هدف از این پژوهش مقایسه جمعیت‌های گوناگون این گونه از نظر نرخ رشد قطری (پهنای حلقه رویش)، توان سازگاری فیزیولوژی (ویژگی‌های آوندی) و ویژگی‌های کاربردی چوب (بیومتری الیاف) بود. بررسی بر روی پایه‌هایی ده ساله از شش جمعیت ...
بیشتر
درخت گز شاهی، گونه‌ای مقاوم به خشکی است که از نظر زیست-محیطی مهم بوده و چوب آن در برخی کشورها، کاربرد تجاری دارد. هدف از این پژوهش مقایسه جمعیت‌های گوناگون این گونه از نظر نرخ رشد قطری (پهنای حلقه رویش)، توان سازگاری فیزیولوژی (ویژگی‌های آوندی) و ویژگی‌های کاربردی چوب (بیومتری الیاف) بود. بررسی بر روی پایه‌هایی ده ساله از شش جمعیت این گونه انجام شد که پیش‌تر از مناطق مختلف ایران (قم، کاشان، خاش، زابل، گرمسار و یزد) گردآوری و در گرمسار کاشته شده بودند. نتایج نشان داد که جمعیت گرمسار بیشترین قطر و رشد عرضی را در بین جمعیت‌ها دارد. این جمعیت با کوچک نگه داشتن آوندها و در عوض افزایش چشم‌گیر تعداد آنها بهترین استراتژی را برای سازگاری با اقلیم سرد و خشک از خود نشان داد. همین امر دلیل رشد بهتر عرضی آن نیز بوده است. باآنکه ویژگی‌های بیومتری الیاف و نسبت‌های کاغذسازی بین جمعیت‌ها اختلاف آماری معنی‌داری نشان داد اما این اختلاف‌ها آنقدر فاحش نبودند که درعمل تاثیر مهمی در کیفیت کاغذ حاصله داشته باشند. از این رو، با آنکه جمعیت یزد از نظر پارامترهای کاغذسازی کیفیت بهتری داشت ولی گزینش جمعیت برتر برای این صنعت تنها با اتکا بر بیومتری الیاف درست نبوده و باید به ویژگی‌های دیگر چون حجم چوب تولیدی، سازگاری با رویشگاه و نرخ زنده‌مانی نهال‌ها اهمیت بیشتری داد. همبستگی مثبت یافت شده بین پهنای حلقه‌های رویشی و طول الیاف از منظر زراعت چوب بسیار مطلوب است چراکه تیمارهایی که به افزایش سرعت رشد می‌انجامند، درعین‌حال ویژگی‌های الیاف را نیز بهبود خواهند بخشید. درمجموع می‌توان نتیجه گرفت که جمعیت گرمسار بهترین گزینه برای کاشت و پرورش گز شاهی از نظر تطبیق‌پذیری با محیط و زراعت چوب است.
